Türkiye'de 1 Temmuz İtibarıyla Yürürlüğe giren Düzenleme Kat Yasağı
Türkiye'de 1 Temmuz itibarıyla yürürlüğe giren düzenleme, inşaat sektöründe önemli değişikliklere neden olmuştur. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yapılan yönetmelik değişikliğiyle birlikte, konutlar dışında kalan zeminde yer alan 4 kat ve üzeri binalarda çıkma uygulaması kısıtlanmıştır. Bu düzenlemeyle birlikte yol kenarında inşa edilen hiçbir 4 kat ve üzeri binada bundan sonra "çıkma" adı verilen uygulama yapılamayacaktır.
Önceki uygulamada, zemin kat sonrasında binaların katları 4 cepheden 1.5 metre inşa edilen çıkmalarla genişletiliyordu. Bu sayede her kat, zemin kat sonrasında 299 metrekareye kadar genişliyordu. Ancak yeni düzenlemeye göre, her katın 200 metrekarelik bir alana sahip olması öngörülmektedir. Bu da her katta yaklaşık olarak bir salon büyüklüğünde bir alan kaybı anlamına gelmektedir. Uygulama, 1 Temmuz itibarıyla yürürlüğe girmiş olsa da sektör paydaşları arasında hala tartışmalar devam etmektedir.
Mimarlar, çıkma uygulamalarının genel taşıyıcıya etkisinin doğru matematik ve imalat teknikleriyle minimize edilebileceğini belirtmektedir. Çıkma uygulamalarının dünya genelinde yaygın bir şekilde kullanıldığını ifade eden mimarlar, çıkma yönteminin tekniğiyle ilgili standartların belirlenmesi gerektiğini ve Bakanlığın bu düzenlemeyi gözden geçirmesini talep etmektedir.
Bununla birlikte, mimarlar, Türkiye'deki büyük kentlerde parsellerin küçük olması durumunda yeni düzenlemenin özellikle kentsel dönüşüm projelerinde caydırıcı bir etkiye sahip olabileceğini belirtmektedir. Kentsel dönüşüm projelerinde binaların yıkılıp yeniden inşa edilmesi durumunda müteahhitlerin elde ettikleri gelirlerin yüzde 25-30'unu kaybedecekleri endişesi vardır. Bu nedenle, sektör temsilcileri yeni düzenlemenin yeniden ele alınacağı ve çıkma uygulamalarının tamamen iptal edilmeyeceği bir düzenleme beklentisi içindedir.
Deprem Güçelendirme Derneği (DEGÜDER) ise çıkma uygulamalarının deprem açısından riskli olduğunu ifade etmektedir. Çıkma uygulamalarıyla yapılan binalar, normal yapılarla karşılaştırıldığında depreme karşı daha hassas olabilmekte ve çökmelere ve yıkılmaya daha açık hale gelebilmektedir. Çıkma uygulamalarında kullanılan konsol sistemlerinde çökmeler ve yıkılmalar meydana gelebilir, bu da binanın yıkılma riskini artırır. bu nedenle çıkma sisteminden vazgeçilmesi gerektiğini savunmaktadır.
Türkiye'de inşaat sektörünü etkileyecek olan düzenlemeyle birlikte çıkma uygulamaları kısıtlanmış ve sektörde tartışmalar başlamıştır. Yeni düzenlemenin kentsel dönüşüm projeleri ve müteahhitler üzerinde olumsuz etkileri olabileceği düşünülmektedir. Ancak düzenlemenin amacı, deprem riskine karşı yapıların güvenliğini artırmak olduğu unutulmamalıdır. Mimarlar arasında ise çıkma uygulamalarının düzenlenmesi ve standartlarının belirlenmesi talepleri öne çıkmaktadır.
