Kentsel Dönüşüm Hakkında Herşey
2012 yılında kabul edilen 6306 sayılı Afet Riskli Yapıların Yenilenmesi Hakkında Kanun ile Türkiye'de kentsel dönüşüm süreci başlatılmıştır. Bu kanunla, riskli yapılarının yeniden inşa edilmesini isteyen kişilere devlet destekleri sağlanmıştır. Bu destekler arasında faiz indirimi, kira yardımı ve harç muafiyeti gibi avantajlar yer almaktadır. Bu sayede şehirlerde risk taşıyan binaların yenilenmesi çalışmaları hız kazanmıştır.
Kentsel dönüşüm, riskli yapıların tespit edilerek yeniden inşa edilmesi sürecini ifade eder. Gayrimenkul sahipleri, kendi binalarının riskli yapı olup olmadığını belirlemek için bir inceleme yaptırır. Uzman ekipler tarafından yapılan inceleme sonucunda riskli yapı raporu verilen binalar için yıkım kararı çıkarılır. Tapu müdürlükleri, bu kararı gayrimenkul sahiplerine bildirir.
Gayrimenkul sahiplerinin rapora 15 gün içinde itiraz etme hakkı vardır. İtiraz edilmediği takdirde bina, 60 gün içinde yıkılması gerekmektedir. Eğer gayrimenkul sahipleri bu süre içinde yıkımı gerçekleştirmeme durumunda, ek süre verilir. Ek süre sonunda bina, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından mahalli idarelere yıktırılır.
Riskli bina, doğal afetler sonucu yıkılma veya ağır hasar alma riski taşıyan yapılar için kullanılan bir tanımlamadır. Riskli yapı tespiti için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlar tarafından inceleme yapılır. Riskli yapı tespiti için başvuru ve süreçle ilgili detaylı bilgiler, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın web sitesinde bulunmaktadır.
Kentsel dönüşümün gerçekleşmesi için bazı şartlar bulunmaktadır. Bir binanın kentsel dönüşüm kapsamında yıkılıp yeniden inşa edilmesi için riskli yapı raporu olması gerekmektedir. Yıkım kararı alınan binaların sahipleri, 18 ay boyunca kira yardımı alabilirler. Kira yardım miktarı, il bazında belirlenmektedir. Kira yardımı almak istemeyen kişiler, devlet destekli faiz indirimli kentsel dönüşüm kredisinden faydalanabilirler.
Kentsel dönüşüm sürecinde, rezerv alanlar belirlenmiştir. Bu alanlar, yerleşime uygun olmayan ve riskli bölgelerdir. Rezerv alanlarda bulunan binalar tahliye edilir ve yıkılır. Gayrimenkul sahiplerine, binalarını yıktırmaları için tebligat gönderilir. Eğer bina yıkılmazsa, yıkım görevi mahalli idarelere verilir ve yıkım masrafı gayrimenkul sahiplerine yansıtılır. Yıkılan binaların sahiplerine konut veya iş yeri tahsisi veya kira yardımı gibi destekler sağlanabilir.
Yerinde dönüşüm ise riskli binaların aynı alanda yeniden inşa edilmesidir. Rezerv alanda bulunan binalar yıkılır ve aynı alanda yeni binalar inşa edilir. Bu süreçte, binalar güncel imar ve deprem mevzuatına uygun şekilde yeniden yapılandırılır.
Acele kamulaştırma, kamu yararının gerektirdiği durumlarda devletin gayrimenkullere el koymasıdır. Acele kamulaştırma kararı, anlaşmazlık yaşanan durumlarda Bakanlar Kurulu tarafından verilebilir. Acele kamulaştırma sonrasında, gayrimenkulün bedeli Kıymet Takdir Komisyonu tarafından belirlenir ve sahiplerine ödenir.
Bina güçlendirme ise riskli yapılar için bir seçenek olabilir. Bina güçlendirme kararı için 4/5 oranında çoğunluk gerekmektedir. Bu süreçte bina güçlendirme kredisi kullanılabilir ve devlet faiz indirimi desteği sağlayabilir.
Kentsel dönüşüm süreci, riskli yapıların yenilenmesi ve şehirlerin güvenli hale getirilmesi amacıyla önemli bir adımdır. Detaylı bilgi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın web sitesini ziyaret edebilirsiniz.
